Kurt Schwitters (1887-1948) - Ursonata, etc. (MP3-CD & boek)

The 'Ursonate' of German dadaist, painter, lyricist Kurt Schwitters (1887-1948) was inspired by a phonetic poem of fellow dadaist Raoul Hausmann, with the line "fmsbwtäzäu" in particular. It was not until 1926 that the sonata archieved the form in which it was published in 1932. The final version, however, developed by way of innumerable performances given by Schwitters between 1926 and 1932. According to eye-witnesses it was quite phantastic to see the tall figure of Schwitters, dressed in normal suit and tie, standing erect on the podium, beginning his sonata with hissing, roaring and crowing before an audience not familiar with any of the modern arts, and finishing it, whatever happened, as seriously as he had begun.

A recording that has been distributed on CD by Wergo, claiming it to be an original performance by Kurt Schwitters, turns out to be a recording of his son Ernst Schwitters. But both versions, and a lot more, are to be found on this "Urwerk" mp3-CD, including Kurt Schwitters reading his other famous poem "An Anna Blume", and readings of Schwitters material by Raoul Hausmann, Jaap Blonk, Otto Nebel, various actors and vocal ensembles, including starlings from the Hjertøya island, Norway, where Schwitters used to stay.

----------

„Kurt Schwitters aus Hannover ließ sich von Raoul Hausmanns Plakatgedicht zu einer Sonate in Urlauten anregen, die diesen Urknall als unausgeschöpftes Verbalklang-Kunstwerk überlebt hat und heute als große Herausforderung an Rezitationskunst ihr Dadadasein fristet. Schwitters selbst hat seine Sonate und anderen Unsinn nicht selten auf Soireen rezitiert und war dabei stets auf unkonventionelle Reaktionen aus dem Publikum gefasst. Wie ernst er sein Werk genommen hat, ist nicht ganz klar, klar ist nur, dass er wenig gegen Belustigung und viel gegen Pathos und gegen Ernstgemeintes hatte.
Äußerst unklar ist aber vor allem, warum er seinen Sohn Ernst nannte. Und Ernst Schwitters hat etwas Merkwürdiges getan: Er hat viele Jahre lang mit nachhaltigem Erfolg eine eigene Aufnahme der ‚Sonate in Urlauten‘ als Originalaufnahme seines Vaters ausgegeben - die Beweise , die im Begleitbüchlein von ‚Kurt Schwitters, Urwerk‘ vorgelegt werden, sind schlagend. Immerhin kann die CD mit mehreren Rezitationen vom echten Original-Schwitters aufwarten - übermütig-ausdrucksvolle, leichtfüßige Interpretationen mit Urlauten und Anna Blume …

Die CD hat noch andere Schätze parat. Außer den Aufnahmen, die Ernst Schwitters hinterlassen hat, gibt es äußerst kunstvolle Ursonaten-Interpretationen von der Vokalistin Salome Kammer und dem Stimmartisten Jaap Blonk. Beide erheben den sinnlos anmutigen alten Text in eine Kunsthöhe, von der man gar nicht recht weiß, ob sie angemessen ist, die aber einen Riesenspaß bereitet und darum wohl in Ordnung geht.
Überhaupt gibt es viel große Stimm- und Rezitationskunst auf der CD. Otto Sander widmet sich Franz Müllers Drahtfrühling, einem Abschnitt aus der epischen Geschichte von der glorreichen Revolution in Revon, und falls jemand nicht weiß, dass Revon die Abkürzung von Revonnah ist, also Hannover rückwärts gelesen, dann sei das hiermit gesagt. Neben all dem von Nachgeborenen herrlich rezitierten Text-Sondermüll aus dem 20. Jahrhundert und Originalen beider Schwitters gibt es auf der CD auch drei Minuten und 44 Sekunden, in denen Dadasoph Raoul Hausmann eigene historische Lautgedichte rezitiert. Man hört danach den bedauernswerten Ernst Schwitters mit anderen Ohren."
Hans-Jürgen Linke, Frankfurter Rundschau, 27.2.2008

"Kurt Schwitters uit Hannover liet zich door een aanplakgedicht van Raoul Hausmann inspireren tot een sonate in Urlauten, die deze oerknal als onuitputtelijk verbaal klankkunstwerk overleeft heeft en vandaag de dag als een grote uitdaging op het gebied van de recitatieve kunst van zijn voortbedadastaan verzekerd is. Schwitters zelf heeft zijn sonate en andere onzin niet zelden op soirées gereciteerd en was daarbij steeds op onconventionele reacties uit het publiek voorbereid. Hoe serieus hij zijn eigen werk genomen heeft, is niet helemaal duidelijk, het is alleen duidelijk dat hij weinig tegen amusement en een hoop tegen pathos en tegen serieusheid had.
Zeer schimmig is echter vooral waarom hij zijn zoon Ernst heeft genoemd. En Ernst Schwitters heeft iets merkwaardigs gedaan: hij heeft vele jaren lang met succes zijn eigen opname van de 'Sonate in Urlauten' voor een originele opname van zijn vader laten doorgaan - de bewijzen die in het begeleidende boekje van 'Kurt Schwitters, Urwerk' worden gegeven, geven de doorslag. Nochtans heeft de CD meerdere echte originele Schwitters-voordrachten in petto - overmoedige, doorvoelde, lichtvoetige interpretaties met Urlauten en Anna Blume...

De CD heeft nog andere schatten te bieden. Afgezien van de opnamen die Ernst Schwitters heeft nagelaten, bestaan er nog bijzonder virtuoze Ursonate-interpretaties van de vocaliste Salome Kammer en de stemartiest Jaap Blonk. Beide tillen de lieftallige maar zinloze tekst naar zo'n hoog artistiek niveau dat men niet zeker weet of dit wel strookt, maar wat wel enorm aanstekelijk werkt en zichzelf dus bewijst. Op heel de CD is trouwens veel grote stem- en recitatiekunst te vinden. Otto Sanders neemt Franz Müllers Drahtfrühling voor zijn rekening, een episode uit de epische geschiedenis van de glorierijke revolutie te Revon, en als niemand weet dat Revon de afkorting is van Revonnah, dus Hannover achterstevoren gelezen, dan is dat bij deze opgehelderd. Naast al de 20e eeuwse opgerakelde tekstcuriosa, door een nieuwe generatie op heerlijke wijze gereciteerd, en de originele opnamen van de beide Schwitters, staan er op de CD ook drie minuten en 44 seconden waarin dadasoof Raoul Hausmann zijn eigen historische klankgedichten reciteert. Hierna beluistert men de arme Ernst Schwitters met andere oren."
Hans-Jürgen Linke, Frankfurter Rundschau, 27-2 2008

Meer info



Download (mp3-files, TT:4h, scans, 380 MB): Deel I --- Deel II --- Deel III --- Deel IV (Rapidshare)
Index van de 73 tracks staat in het bijgevoegde boekwerk (63 blz.)
Index of the 73 tracks to be found in the accompanying book (63 pages)